Leef, Werk en Oorlogvoering

Banoffer

“Die banoffer” is ʼn godsdienstige term wat dikwels in verhale oor oorloë gebruik word, en wat beteken dat mense of dinge aan God gewy word.

Beleëringswal

ʼn Beleëringswal was ʼn muur of ʼn (om)heining wat aanvallers rondom ʼn stad wat beleër is opgerig het. Hulle het dit gedoen om te verhoed dat die stad se inwoners ontsnap en om te keer dat voedsel en drank ingebring word. Daarbenewens kon die aanvallers hulle militêre leërkamp in veiligheid opslaan.

Beleëringswal

ʼn Beleëringswal was ʼn grondwal wat aanvallers teen die stadsmuur van ʼn beleërde stad opgehoop het. Hulle het stormramme teen hierdie beleëringswal opgery om die stadsmuur plat te slaan. Dit is gedoen omdat stede gewoonlik hoër geleë was om dit vir aanvallers moeilik te maak om die mure te bereik.

Beleg van ʼn stad

Tydens die beleg is die hele stad deur die vyand omsingel. Niemand kon in of uit nie en geen voedsel of water kon die stad ingeneem word nie. Die aanvallers se doel was om die mense van die stad tot oorgawe te dwing.

Bokke en skape

Die landskap en klimaat van Israel was by uitstek geskik vir bokboerdery. Bokke eet hoofsaaklik blare en blaarplante en kan daarom in droë en woestynagtige gebiede, waar daar nie baie gras is nie, oorleef. Hulle is kom ook baie goed op klipperige terrein oor die weg.

Boog en pyl

ʼn Boog en pyl was ʼn wapen wat algemeen in antieke tye gebruik is. Dit was ʼn ligte wapen en daarom maklik om te dra. Nog ʼn voordeel was dat ʼn mens die vyand oor ʼn afstand kon tref.

Brons

Brons is ʼn sterk en harde metaal wat gemaak word deur twee relatiewe sagte metale te meng: koper en tin, of in die plek van tin ʼn ander metaal soos lood.

Dak

In Israel is die dak nie net gebruik om ʼn huis te bedek nie. Omdat dit plat was, kon ʼn mens ook daarop sit of slaap, en dit vir pakplek gebruik.

Dors

Dors is die proses waartydens die koring van die strooi geskei word. Dit is deur middel van ʼn dorsslee gedoen, of deur diere wat oor die graan loop. Die plek waar die dors plaasgevind het, is die dorsvloer genoem.

Dubbelfluit

Eetgerei van klip

Klipkanne is gebruik om water te stoor. Dit is gewoonlik uit kalksteen gemaak. Die vorm is met ʼn hamer en beitel uitgekap en daarna is die oppervlak glad geskuur. Klipborde en koppies is ook gevind, veral uit die Tweede Tempelperiode.

Etenstafel

In Ou Testamentiese tye het gewone mense nie eintlik ʼn tafel gebruik nie. Hulle het gewoonlik op ʼn strooimat of ʼn dierevel op die vloer gesit. Mense het rondom die tafel gesit of aangeleun.

Fluit

In die Bybel kom verskillende blaasinstrumente voor. Hierdie instrumente is gebruik om mense te waarsku of om hulle bymekaar te roep, alhoewel dit ook gebruik is om musiek te maak in die tempel.

Fyn linne

Fyn linne is ʼn term vir geweefde materiaal. Dit is linne van die hoogste gehalte. Hoe fyner die materiaal geweef is, hoe duurder was die eindproduk.

Graanoes

In bybelse tye was koring en gars die belangrikste gewasse in Israel. Lente en vroegsomer was oestyd. Die gars het eerste, reeds in April, ryp geword. Die koring het ʼn paar weke later in Junie gevolg.

Harnas

Wanneer harnas in die Bybel genoem word, verwys dit nie na die harnas wat die hele liggaam bedek nie. Harnas in die Bybel is ʼn borsharnas of skubharnas.

Harp

Helm

Die doel van die helm was om ʼn soldaat se kop tydens ʼn geveg te beskerm. Soms is flappe aan die helm vasgemaak om die ore en die nek te beskerm. Baie gewone Israelitiese soldate het nie ʼn helm gedra nie, maar net ʼn serp om hul koppe gedraai.

Herder met sy skape

Herder se toerusting

ʼn Herder was dikwels vir ʼn lang tyd buite in die veld met sy kudde, ver weg van bewoonde gebiede. Dit was daarom belangrik om goed toegerus te wees.

Herders

Ons kry twee soorte herders in die Bybel. Sommige herders het as nomade gelewe en het van een weiveld na ʼn ander met hul tente en hul diere getrek. Ander herders het in ʼn dorpie gewoon en hul diere in die velde buitekant die dorp laat wei.

Hoofpaaie

Die Israeliete het in ʼn strategiese area gewoon — tussen Egipte en die Rooisee in die suide, die koninkryke van Mesopotamië en Sirië in die noorde en ooste, en die Middellandse See in die weste. Daar was dus vanaf die vroegste tye paaie wat deur die land geloop het wat baie belangrik was vir internasionale handel, en vir ʼn politieke en militêre skakel tussen die groot moondhede in die Nabye Ooste.

Huis in die Nuwe Testament

In Nuwe Testamentiese tye is huise dikwels rondom ʼn binnehof gebou. Hierdie huise was dikwels net een verdieping hoog. In stede was daar dikwels wooneenhede, terwyl huise in die platteland losstaande was. Ryker mense sou ʼn villa laat bou wat deur Romeinse boukonvensies geïnspireer is.

Huis in die Ou Testament

In die tydperk tot by die Babiloniese ballingskap was die sogenaamde vierkamerhuis die algemeenste tipe huis in Israel en Juda. Hierdie tipe huis het in dorpe en stede voorgekom, alhoewel die huise in die platteland groter was as die huise in die stede. Argeoloë is van mening dat enkele families huise in die stede bewoon het, terwyl die huise in die platteland deur verskeie families van een familiegroep bewoon is.

Huishouding

Belangrike gebruiksvoorwerpe in en om die huis was:

Juk

ʼn Juk was ʼn houtbalk wat op die nek en skouers van een of twee trekdiere, byvoorbeeld osse, perde of donkies geplaas is.

Kleistene

In die Ou Nabye Ooste is kleistene dikwels as boumateriaal gebruik.

Kleuring

Wol en vlas was die materiaal wat die algemeenste gebruik is om lappe mee te maak. Die natuurlike kleur van vlas, waaruit linne vervaardig is, was ʼn gryserige wit. Linne is oor die algemeen nie gekleur nie, maar gebleik om dit helderder wit te maak.

Knuppel

ʼn Knuppel of ʼn strydbyl was ʼn handwapen wat deur voetsoldate gebruik kon word. Dit het bestaan uit ʼn kort houthandvatsel waaraan ʼn swaar klip of yster geheg was. Die handvatsel was dikwels die breedste aan die onderpunt, wat smaller word na die bopunt se kant toe, of dit was gebuig om die gebruiker ʼn beter greep te bied

Knuppel

ʼn Knuppel of ʼn strydbyl was ʼn handwapen wat deur voetsoldate gebruik kon word. Dit het bestaan uit ʼn kort houthandvatsel waaraan ʼn swaar klip of yster geheg was. Die handvatsel was dikwels die breedste aan die onderpunt, wat smaller word na die bopunt se kant toe, of dit was gebuig om die gebruiker ʼn beter greep te bied.

Kookpot

Kookpotte is gebruik om water te kook of kos gaar te maak. Dit was diep potte van erdewerk of metaal, soos brons of koper.

Kromswaard

Kruikie

Landbou, lewende hawe en visserye

Landbou, lewende hawe en visserye was belangrike maniere om ʼn bestaan in Ou Israel te maak.
Lees meer hieroor onder die volgende onderwerpe:

Leër

In die Ou Testament word daar soms gepraat van ʼn Israelitiese leër. In die Nuwe Testament lees ons meestal van Romeinse soldate en leëreenhede.