Bybelleesrooster – Dag 140

₁As jy aansit om saam met 'n hoë amptenaar te eet,

wees tevrede met wat jou voorgesit word

₂en bedwing jou as jy 'n groot eetlus het.

₃Moenie sy lekker kos begeer nie;

dit kan jou duur te staan kom.

₄Moet jou nie afsloof om ryk te word nie

en moenie jou sin vir waardes verloor nie.

₅Jy het nog skaars die rykdom gesmaak of dit is weg;

dit kry vlerke en vlieg die lug in soos 'n arend.

₆Moenie by 'n suinige mens gaan eet nie,

moenie sy lekker kos begeer nie,

₇want hy bly uitreken hoeveel dit hom kos.

Dit is hoe hy is.

Hy moedig jou aan om te eet en te drink,

maar hy bedoel dit nie.

₈Jy sal naar word van wat jy eet

en jou komplimente sal verkwis wees.

₉Moenie 'n dwaas probeer reghelp nie;

hy sal jou verstandige raad met minagting behandel.

₁₀Moenie grense verlê wat lankal daar is nie,

moenie weeskinders se grond vat nie,

₁₁want hulle Beskermer is magtig,

Hy sal hulle saak teen jou behartig.

₁₂Gee aandag aan wat ek jou voorskryf,

luister goed na wat ek jou leer.

₁₃Moenie huiwer om 'n kind te straf nie,

want as jy hom slaan, red jy sy lewe.

₁₄Jy moet hom juis slaan

om hom van die dood te red.

₁₅My seun, as jy 'n wyse mens word,

sal dit my baie vreugde verskaf.

₁₆Ek sal juig as wat jy sê, altyd reg is.

₁₇Moenie afgunstig wees op sondaars nie;

wees altyd ywerig om die Here te dien;

₁₈dan sal jy 'n toekoms hê

en jou hoop sal jou nie ontneem word nie.

₁₉Luister, my seun, soek die regte insig:

bly op die regte pad;

₂₀moet jou nie ophou met suiplappe en vrate nie,

₂₁want die suiplap en die vraat word arm;

dronkenskap laat jou in vodde loop.

₂₂Wees gehoorsaam aan jou vader en moeder, jy is hulle kind;

en moet hulle nie verag as hulle oud geword het nie.

₂₃Hou by die waarheid, moet daar nie van afstand doen nie;

hou by wysheid, by selfbeheersing, by insig.

₂₄'n Vader van 'n kind wat reg doen, voel baie gelukkig;

'n wyse seun verskaf sy vader groot vreugde.

₂₅Mag ook jóú vader dié vreugde hê,

mag ook jóú moeder wat jou in die wêreld gebring het, so gelukkig wees!

₂₆Glo my, my seun, en onthou wat ek jou leer:

₂₇'n slegte vrou is soos 'n gevaarlike afgrond,

'n ander man se vrou is soos 'n put waaruit jy nie kan kom nie;

₂₈sy lê op die loer soos 'n rower,

sy laat die een man na die ander 'n egbreker word.

₂₉Wie is dit wat sug en steun,

wat rusie maak en kla,

onnodig seerkry en bloedbelope oë het?

₃₀Dit is dié wat tot laat sit en drink,

dié wat aanhou proe aan drank.

₃₁Moenie dat die wyn jou verlei as dit so rooi is,

so vonkel in die beker,

so lekker smaak nie.

₃₂Agterna pik hy soos 'n slang,

spoeg hy gif soos 'n kobra.

₃₃Dan sien jy vreemde dinge

en praat jy verkeerde dinge;

₃₄dit voel of jy op die oop see lê,

of jy bo-op 'n seilskip se touwerk lê,

₃₅en jy dink:

ek het dan nie seergekry toe hulle my geslaan het nie;

ek het nie gevoel toe hulle my aangeval het nie!

Wanneer word ek wakker?

Ek wil maar weer iets gaan soek om te drink.

₁Moenie slegte mense beny nie,

moenie by hulle wil wees nie;

₂al waaroor hulle dink, is geweld,

en al waaroor hulle praat, is moeilikheid maak.

₃Daar is verstand nodig om 'n huis te bou,

insig om sy fondamente te lê,

₄kennis om sy kamers te vul

met allerhande kosbare en mooi goed.

₅Dit is die wyse man wat sterk is,

die een wat kennis het, wat werklik mag het.

₆Jy maak oorlog ná beraadslaging,

en die oorwinning kom deur baie raadgewers.

₇Wysheid is bo 'n dwaas se begrip;

hy kan dit nie waag om sy mond oop te maak

waar leiers beraadslaag nie.

₈Een wat beplan om kwaad te doen,

kry die naam van 'n knoeier.

₉'n Dwaas se geknoei loop op niks uit nie;

mense verafsku 'n ligsinnige mens.

₁₀As jy weifel op die dag van nood,

is jy nie opgewasse daarvoor nie.

₁₁Red dié wat na hulle dood toe gesleep word,

dié wat val-val op pad is

om doodgemaak te word as jy nie keer nie.

₁₂As jy sou sê: “Ons weet daar niks van af nie”,

sal God wat die gedagtes toets,

weet wat die waarheid is.

Hy wat oor jou wag hou, Hy weet

en Hy vergeld 'n mens vir wat hy gedoen het.

₁₃Eet heuning, my seun, dit is lekker;

die stroop is soet in jou mond.

₁₄So smaak die kennis, die wysheid ook;

as jy dié gekry het, het jy 'n toekoms,

en jou hoop sal jou nie ontneem word nie.

₁₅Moenie soos 'n slegte mens die regverdige by sy huis gaan voorlê

en sy woonplek verwoes nie.

₁₆Al val die regverdige hoeveel keer, hy staan weer op,

maar die goddeloses word deur rampe vernietig.

₁₇Moet jou nie verheug oor jou vyand se val nie,

moenie juig wanneer hy ondergaan nie.

₁₈Die Here sal sien wat jy doen, en dit sal verkeerd wees in sy oë,

en Hy sal jou vyand nie verder straf nie.

₁₉Moet jou nie ontstel oor skelms,

jou kwel oor goddelose mense nie,

₂₀want 'n slegte mens het nie 'n toekoms nie;

die lewenslig van die goddeloses word uitgedoof.

₂₁Dien die Here, my seun, en ook die koning;

moet jou nie ophou met oproermakers nie.

₂₂Hulle ondergang kom skielik;

niemand weet wanneer die Here

en die koning hulle vernietig nie.

₂₃Wat nou volg, is ook afkomstig van wyse mense.

Dit is nie reg om partydig te wees in die regspraak nie.

₂₄'n Regter wat 'n skuldige onskuldig verklaar,

sal deur die hele bevolking vervloek word,

deur almal verwens word.

₂₅Maar met regters wat regverdig straf, sal dit goed gaan;

hulle sal geseën word met voorspoed.

₂₆Iemand wat eerlik antwoord, is 'n ware vriend.

₂₇Sit eers jou werk buite aan die gang

en bewerk jou lande; daarna kan jy huis bou.

₂₈Moenie teen jou naaste getuig as hy jou nie rede gegee het nie;

moenie mense mislei met wat jy sê nie.

₂₉Moenie sê: “Soos hy aan my gedoen het, sal ek aan hom doen,

ek sal hom terugbetaal vir wat hy gedoen het” nie.

₃₀Ek het by 'n lui mens se land verbygestap,

by 'n onverstandige mens se wingerd:

₃₁dit was heeltemal oortrek van die onkruid,

toegegroei onder die bossies,

en die klipmuur was omgeval.

₃₂Toe ek dit sien, het ek daaroor nagedink

en daar iets uit geleer:

₃₃nog 'n bietjie slaap, nog 'n bietjie sluimer,

nog 'n bietjie handevou om te slaap,

₃₄en daar kom jou armoede aangestap,

daar oorval die gebrek jou soos 'n inbreker, sonder dat jy dit kan keer.

₂Die eer van God lê in wat Hy verborge hou;

konings se eer lê in wat hulle aan die lig bring.

₃Soos die hoogte van die hemelruim en die diepte van die aardbodem,

so kan konings se gedagtes ook nie gepeil word nie.

₄As jy die slak uit silwer haal,

kan die smid iets van die silwer maak.

₅As jy die goddeloses by die koning wegvat,

kan hy regverdig bly regeer.

₆Moet jou nie vernaam aanstel by die koning

en op die plek vir hoë mense gaan staan nie.

₇Dit is beter dat hy vir jou sê: “Kom op hiernatoe!”

as dat hy jou laat plek maak vir die vername mense.

As jy iets gesien het,

₈moenie te haastig teen jou buurman 'n klag indien nie;

wat sal jy agterna doen as hy jou belaglik maak?

₉As jy 'n saak teen jou buurman het,

moenie sê wat iemand jou vertroulik meegedeel het nie:

₁₀dit kan by hom uitkom, en hy kan jou tot 'n leuenaar maak,

en dan kry jy vir goed 'n slegte naam.

₁₁Goue appels wat in silwer gemonteer is,

so is die regte woord op die regte tyd.

₁₂'n Goue ring, goue juwele,

so is die wyse vermaning vir wie wil luister.

₁₃Soos die verkoeling wat in die oestyd deur sneeu gebring word,

so is 'n betroubare gesant vir dié wat hom gestuur het;

hy gee dié in wie se diens hy staan, nuwe moed.

₁₄Miswolke en wind, maar geen reën nie,

so is iemand wat spog met wat hy sal gee en dit nooit gee nie.

₁₅Met geduld kan iemand in 'n magsposisie tot ander insigte gebring word;

met 'n versigtige benadering word weerstand afgebreek.

₁₆As jy op heuning afkom, eet net tot jy genoeg het;

as jy te veel eet, word jy naar.

₁₇Wees spaarsaam met jou kuiers by jou buurman;

as hy jou te veel sien, hou hy naderhand nie meer van jou nie.

₁₈'n Knopkierie, 'n swaard, 'n skerp pyl,

so is 'n man wat vals teen sy naaste getuig.

₁₉'n Seer tand, 'n voet wat meegee,

so is dit om in gevaar staat te maak op 'n onbetroubare mens.

₂₀Iemand wat jou klere van jou afvat op 'n koue dag,

of asyn op bytsoda,

so is iemand wat vir jou liedjies sing as jy treurig voel.

₂₁As iemand wat jou haat, honger is, gee hom iets om te eet;

as hy dors is, gee hom iets om te drink.

₂₂Die Here sal jou daarvoor vergoed,

en jy sal jou vyand vuurrooi van skaamte laat word.

₂₃Die noordewind bring reën,

en agteraf-praat maak mense kwaad.

₂₄Liewer bo-op 'n dak woon

as saam met 'n twisgierige vrou onder een dak.

₂₅Koue water vir 'n moeë mens se dors,

so is 'n goeie berig uit 'n ver land.

₂₆'n Fontein, 'n put waarvan die water vuil en stink geword het,

so is 'n regverdige wat hom tot 'n val laat bring deur 'n goddelose.

₂₇Om te veel heuning te eet, is nie goed nie,

ook nie om eer te bly soek nie.

₂₈'n Stad sonder 'n muur om hom te beskerm,

so weerloos is 'n mens as hy nie selfbeheersing het nie.