Dag 44 – Goddelike wysheid

₂Dié spreuke is bedoel

om mense wysheid te leer en hulle te onderrig

sodat hulle sal weet

wanneer iemand verstandig praat.

₃So sal hulle 'n behoorlike opvoeding ontvang en 'n sin vir regverdigheid, reg en billikheid.

₄Wie nog nie kennis het nie, sal verstandig word,

jongmense sal leer om met kennis en oorleg op te tree.

₅Selfs wyse mense kan na die spreuke luister

en so tot dieper insig kom.

Wie reeds die nodige kennis het, kan die kuns aanleer

₆om spreuke en sinspelings,

woorde en raaisels van wyse mense te begryp.

₇Kennis begin met die dien van die Here;

dit is net dwase wat wysheid en opvoeding gering ag.

₈My seun, jy moet luister na die onderrig

wat jou vader jou gee;

moenie wat jou moeder jou leer,

verontagsaam nie:

₉dit sal jou lewe versier soos 'n krans jou kop

en 'n kettinkie jou hals.

₁₀As sondaars jou wil verlei, my seun,

moenie toegee nie.

₁₁Hulle sal vir jou sê:

“Kom ons gaan lê iemand voor en vermoor hom,

ons oorval sommer iemand, al het hy ons niks gedoen nie;

₁₂kom ons laat mense verdwyn soos die dood dit doen,

ons maak gesonde mense dood!

₁₃Ons vat al wat waardevol is

en ons maak huise vol met wat ons roof.

₁₄Jy kan deel in die buit,

dit sal ons almal s'n wees.”

₁₅Moenie met hulle saamgaan nie, my seun,

bly van hulle pad af;

₁₆hulle is daarop uit om kwaad te doen,

hulle wil gaan moord pleeg.

₁₇'n Voël wat 'n net sien wat vir hom gespan is,

vlieg nie daarin vas nie,

₁₈maar hierdie mense span vir hulleself 'n net,

hulle gaan hulle ondergang met oop oë tegemoet.

₁₉So gaan dit met elkeen wat vat wat hom nie toekom nie:

rowery kos hom sy lewe.

₂₀Wysheid is 'n vrou wat langs die straat staan en roep,

sy laat haar stem hoor op die stadspleine,

₂₁sy roep bo die rumoer uit,

by die ingange van die stadspoorte sê sy wat sy te sê het:

₂₂“Julle onkundiges,

hoe lank gaan julle nog vashou aan julle onkunde,

gaan die grootpraters hulle pratery geniet

en die swape 'n afkeer hê van kennis?

₂₃As julle luister na my teregwysing,

gee ek julle my wysheid in oorvloed

en leer ek julle my woorde begryp.

₂₄“Ek het geroep en julle wou nie luister nie,

ek het my hand uitgesteek en julle het dit nie gegryp nie.

₂₅Julle het my raad alles in die wind geslaan,

julle wou julle nie laat teregwys nie.

₂₆Daarom sal ek lag as die ongeluk julle tref,

ek sal met julle spot wanneer die angs julle oorval,

₂₇wanneer daar nood en kwelling oor julle kom.

Die angs sal soos 'n storm oor julle kom,

die ongeluk sal julle tref soos 'n orkaan.

₂₈Dán sal julle my roep en ek sal nie antwoord nie,

julle sal my soek en my nie kry nie.

₂₉Julle het 'n afkeer van kennis gehad,

julle het geweier om die Here te dien,

₃₀julle het my raad verontagsaam

en elke teregwysing van my geminag.

₃₁Julle sal die vrugte van julle optrede pluk,

julle sal van julle eie planne walg.

₃₂“Die onkundiges se dwaling kos hulle die dood,

die dwase word vernietig deur hulle selfversekerdheid,

₃₃maar wie na my luister, sal veilig wees

en hoef geen ramp te vrees nie.”

₁My seun, neem aan wat ek jou sê,

maak wat ek jou voorskryf jou eie,

₂hou jou ore oop vir die wysheid,

span jou in om te verstaan.

₃Roep insig by,

vra na gesonde begrip.

₄Soek dit soos jy silwer sou soek,

spoor dit op soos 'n verborge skat.

₅Dan sal jy weet hoe om die Here te dien,

sal jy ontdek wat dit is om God te ken.

₆Dit is die Here wat die wysheid gee,

uit sy mond kom die kennis en die insig.

₇Hy laat eerlike mense sukses behaal

en Hy beskerm dié wat onberispelik lewe.

₈Hy sien toe dat reg geskied,

Hy hou wag oor die pad van sy troue dienaars.

₉As jy aanneem wat ek jou sê, sal jy insig kry

in wat regverdig en reg en billik is

en sal jy op die goeie pad bly.

₁₀Die wysheid sal sy plek in jou lewe inneem,

kennis sal vir jou iets aangenaams word,

₁₁oordeelkundigheid sal oor jou wag hou

en verstandigheid sal jou bewaak.

₁₂Dit sal jou weghou van die verkeerde pad af

en van mense af wat verkeerde dinge verkondig,

₁₃van dié af wat die regte paaie verlaat

om op donker paaie te loop.

₁₄Hulle verheug hulle daarin om te doen wat sleg is

en juig die wandade van die slegte mens toe;

₁₅hulle paaie is krom

en hulle koers is verkeerd.

₁₆Die wysheid sal jou weghou van die slegte vrou af,

die vrou met die verleidelike praatjies,

₁₇wat haar eie man verlaat

en die verbond van haar God vergeet het.

₁₈Haar huis lei 'n mens na die dood toe,

haar spore bring jou by die dooies uit.

₁₉Mense wat na haar toe gaan, kom nie een terug nie;

hulle kom nie weer op die paaie van die lewe nie.

₂₀Loop jy liewer die pad van die goeie mense,

bly op die paaie van die regverdiges,

₂₁want die opregtes sal die land bly bewoon,

dié wat onberispelik leef, sal ongehinderd gelaat word,

₂₂maar slegte mense sal weggevee word uit die land,

bedrieërs sal uitgeroei word.

₁My seun, wat ek jou leer moet jy nie vergeet nie,

hou vas aan wat ek jou voorskryf,

₂want dit sal vir jou 'n lang lewe verseker,

dit sal maak dat jy 'n vol lewe het.

₃Moenie dat liefde en trou by jou ontbreek nie;

leef daarmee saam,

maak dit 'n deel van jou lewe.

₄So sal jy guns verwerf en byval vind

by God en mens.

₅Vertrou volkome op die Here

en moenie op jou eie insigte staatmaak nie.

₆Ken Hom in alles wat jy doen

en Hy sal jou die regte pad laat loop.

₇Moenie dink jy het die wysheid in pag nie,

dien die Here en vermy wat sleg is:

₈dit is die geneesmiddel vir jou,

die verkwikking vir jou liggaam.

₉Vereer die Here met offerandes uit al wat jy besit

en met die beste uit jou oes,

₁₀dan sal jou skure oorvol wees

en jou parskuipe oorloop van die wyn.

₁₁My seun, aanvaar die straf wat van die Here kom

en moet jou nie teen sy teregwysing verset nie,

₁₂want die Here straf die mens wat Hy liefhet

net soos 'n vader doen met sy seun.

₁₃Dit gaan goed met die mens wat wysheid gevind het,

wat insig as sy deel ontvang het,

₁₄want dit bring meer winste in as silwer

en lewer 'n groter opbrengs as goud.

₁₅Dit het meer waarde as edelstene;

wat jy ook al as kosbaar beskou,

niks kan daarmee vergelyk word nie.

₁₆Die wysheid gee met die een hand 'n lang lewe

en met die ander rykdom en eer.

₁₇Die wysheid bring 'n ryk en 'n vol lewe.

₁₈Dit is 'n bron van lewe vir wie dit aangryp,

dit gaan goed met dié wat daaraan vashou.

₁₉Die Here het die fondament van die aarde met wysheid gelê

en die hemel gebou met insig.

₂₀Deur sy kennis is die groot waters van mekaar geskei

en drup die wolke van vog.

₂₁My seun, behou die takt en oorleg;

moet dit nie uit die oog verloor nie,

₂₂dit sal vir jou 'n mooi lewe verseker

en soos 'n pragtige halssnoer vir jou wees;

₂₃jy sal jou pad veilig loop

en jou voet nie stamp nie;

₂₄jy sal nie bang hoef te wees as jy gaan slaap nie;

as jy gaan lê, sal jy rustig slaap.

₂₅Moenie bang wees dat 'n ramp jou skielik sal oorval,

dat die storm wat vir slegte mense bedoel is,

jou sal tref nie,

₂₆want die Here sal jou beskerm,

Hy sal sorg dat jy nie in 'n strik beland nie.

₂₇Moenie 'n weldaad weerhou van iemand aan wie dit toekom,

terwyl dit in jou mag is om dit te bewys nie.

₂₈Moenie vir iemand sê:

“Gaan eers terug en kom môre weer,

dan help ek jou,” as jy nou reeds kan help nie.

₂₉Moenie kwaad teen iemand beplan

terwyl hy vol vertroue by jou woon nie.

₃₀Moenie 'n man sommer aankla

as hy jou nie kwaad aangedoen het nie.

₃₁Moenie 'n man wat sy mag misbruik, beny nie

en moenie self soos hy maak nie,

₃₂want die Here het 'n afkeer van 'n slegte mens,

maar neem mense wat reg lewe, in sy vertroue.

₃₃Die vloek van die Here rus op die huis van die goddelose,

maar Hy seën die woning van dié wat aan Hom getrou is.

₃₄Met hooghartige spotters dryf Hy die spot,

maar Hy is goed vir dié wat beskeie is.

₃₅Wyse mense verkry eer,

maar dwase kom al hoe meer in die skande.

₁Kinders, neem die opvoeding wat 'n vader julle gee, ter harte;

slaan daarop ag, sodat julle kan leer wat insig is,

₂want wat ek julle leer, is goed;

moenie die onderrig wat ek gee, versmaai nie.

₃Ek was ook eenkeer 'n kind,

my moeder se oogappel, haar enigste.

₄My vader het my toe ook geleer en vir my gesê:

“Wat ek jou sê, moet jy vashou,

my voorskrifte moet jy uitvoer, sodat jy werklik kan lewe.

₅Sorg dat jy wysheid bekom, en insig!

Moenie my woorde vergeet en daarvan afwyk nie;

₆maak die wysheid jou metgesel, dit sal jou beskerm;

as jy dit liefhet, sal dit jou veilig bewaar.

₇Die wysheid kom eerste.

Sorg dat jy wysheid bekom,

gee alles wat jy het, om insig te kry!

₈Slaan dit hoog aan, dan sal dit aan jou aansien gee.

Dit sal jou 'n man van betekenis maak as jy dit vasgryp.

₉Dit sal jou lewe versier,

dit sal vir jou 'n sierlike kroon wees.”

₁₀Luister, my seun, en aanvaar wat ek jou sê;

dit sal jou lewensjare baie maak.

₁₁Ek sal jou leer wat die pad van die wysheid is

en jou die regte koers laat loop.

₁₂As jy loop, sal daar niks in jou pad wees nie,

en as jy hardloop, sal jy nie struikel nie.

₁₃Hou vas aan wat ek jou leer, moet dit nie laat los nie;

bly daarby, want dit is jou lewe.

₁₄Moenie agter die goddeloses aanloop nie,

vermy die pad van slegte mense.

₁₅Los dit, moenie daarop loop nie,

draai weg, vermy die slegte mense;

₁₆hulle kan nie slaap

as hulle nie kwaad gedoen het nie;

hulle lê wakker

as hulle nie iemand se ondergang bewerk het nie.

₁₇Misdaad is hulle kos,

geweld hulle drank.

₁₈Die pad van die regverdiges is soos helder oggendlig

wat groei en sterker word tot dit heeltemal dag is;

₁₉die pad van die goddeloses is soos die donker:

hulle weet nie waaroor hulle sal struikel nie.

₂₀My seun, hoor wat ek vir jou sê,

luister goed na my woorde!

₂₁Moet dit nie vergeet nie,

hou dit altyd in gedagte,

₂₂want dit beteken lewe vir dié wat daarna luister,

'n volle lewe vir hom wat dit besit.

₂₃Wees veral versigtig met wat in jou hart omgaan,

want dit bepaal jou hele lewe.

₂₄Weerhou jou van leuens,

moenie mense mislei nie.

₂₅Hou jou oë op die pad vorentoe,

kyk reg voor jou uit.

₂₆Baken jou koers af,

dan sal jy seker wees van elke tree.

₂₇Moenie links of regs wegdraai nie,

weerhou jou van die verkeerde koers.