SUSANA
(Bugu ya Daniele ya Tshigiriki Ndima ya 13)
Vhuvhuya ha Susana
1Ho vhuya ha vha na munna muṅwe a no pfi Joakimi, a tshi dzula Babilonia. 2O vha o dzea musadzi wa lunako, a no ofha Mudzimu, a tshi pfi Susana, ṅwananyana wa Hilikia. 3Vhabebi vha Susana vho vha vhe vhathu-vhathu, ndi zwe vha mu alusa vha tshi mu funza u tevhedza mulayo wa Mushe. 4Joakimi o vha o pfuma vhukuma. O vha e na ngade yavhuḓi tsini na nnḓu yawe. Majuda vho vha vha tshi anzela u ya khae ngauri o vha a tshi huliswa u fhira vhoṱhe.
5Ṅwaha wonoyo ho vha ho vhewa vhahulwane vhavhili vha vhathu u vha vhahaṱuli. Muṋe washu a tshi amba vha no nga avho o ri, “Vhuvhi ho ḓa Babilonia nga vhahulwane na vhahaṱuli vhane vha ḓiita vhaendedzi vha vhathu.” 6Vhanna avho vho vha vha tshi anzela u ya nḓuni ya Joakimi, vhoṱhe vho vha vha tshi hwedza milandu yavho khavho.
7Susana o vha a tshi anzela u dzhena ngadeni ya munna wawe a tshimbila-tshimbila musi vhathu vho no balangana mirunzi yo no fhambanya. 8Huno vhahulwane avho vha tshi ḓi mu vhona a tshi dzhena henefho misi yoṱhe u yo tshimbilia-tshimbila, vha thoma u mu emula. 9Vha kandeledza mvalo dzavho, vha si liladze maṱo avho ḽaṱaḓulu, vha hangwa zwine vhuvhuya ha ṱoḓa zwone. 10Nangwe vhuvhili havho vho vha vha tshi mu emula, a vho ngo vhudzana zwe zwa vha zwi tshi vha dina; 11vho vha vha tshi shona u dzumbulula nyemulo dzavho dza u mu dzhenisa nḓuni, 12hone vha ḓi futelela u mu ṱalela ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe.
13Muṅwe musi vha vhudzana vha ri, “Nga ri ṱuwe ri ye hayani, ndi tshifhinga tsha u swiṱula.” Ndi hone vha tshi ṱuwa, muṅwe na muṅwe a fara yawe nḓila. 14Hone vhanna avho vhoṱhe vha huma, vha dovha u ṱangana, vha vhudzisana tshi vha humisaho, vha vhudzana zwa nyemulo dzavho. Ndi hone vha tshi langana tshifhinga tshine vha nga wana Susana e eṱhe.
15Muṅwe musi izwi vha tshee vho lindela tshifhinga tshine vha nga mu wana, Susana a dzhena henefho sa nga misi e na vhalanda vhawe vhavhili vha tshisadzini fhedzi, a humbula u ḓiambusa henefho ngadeni nge ḽa vha ḽi tshi fhisa. 16Ho vha hu si na muthu muṅwe a re henefho, vhe vha vha vhe henefho ndi vhahulwane vhenevho vhavhili, vho dzumbama vho mu lalela. 17Susana a vhudza vhalanda vhawe a ri, “Nnḓiseleni mapfura a muolivi na zwiḓolo, ni vale mahothi a ngade uri ndi kone u ṱamba.” 18Avho vha ita zwe a vha vhudza, vha vala mahothi a ngade, vha bva nga gethe ya nga thungo u yo dzhia zwe a vha vhudza, vha sa vhoni vhahulwane avho, ngauri vho vha vho dzumbama.
19Zwenezwo vhalanda avho vha tshisadzini vha tshi tou kwaṱa, vhanna avho vhavhili vha mbo ḓi dzumbuluwa vha gidimela kha Susana, vha ri, 20“Nga vha vhone, mahothi a ngade o hoṋiwa, a hu na ane a nga ri vhona. Ri khou tou swa nga nyemulo dza u tama vhone, nga vha tende ri vha dzhenise nḓuni. 21Arali vha hana, riṋe ri ḓo vha pomoka ra ṱanzilela uri ro vha fara vhe na muṱhannga, ndi zwe vha ṱuwisa vhalanda vhavho.”
22Susana a gomela a ri, “Ndo hanganea tshoṱhe. Arali nda tenda, ndi ḓo vha ndo fa; arali nda hana ndi nga si kone u ponyoka maanḓa aṋu. 23Nangwe zwo ralo, ndi khwiṋe u hana na ntambudza zwanga ndi si na mulandu, u fhira u tenda nda tshinya maṱoni a Muṋe washu.” 24Ndi hone Susana a tshi ṱavha mukosi muhulu, vhanna avho vhavhili na vhone vha ṱavha mukosi vha tshi khou mu pomoka. 25Muṅwe wavho a gidima a yo vula mahothi a ngade. 26Musi vhathu vha re nḓuni vha tshi pfa mukosi u re ngadeni, vha gidima vha dzhena nga gethe ya nga matungo u yo vhona zwo iteaho kha Susana. 27Musi vhahulwane avho vho no pomoka Susana, vhalanda vha pfa vho tou niwa nga ṱhoni, ngauri zwo raloho zwo vha zwi sa athu vhuya zwa ambelwa Susana.
28Nga matshelo vhathu vha kuvhangana muṱani wa Joakimi munna wa Susana, vhahulwane avho vhavhili na vhone vha ḓa vhe na tshimbevha tsha u ṱoḓa u pomoka Susana na u mu vhulahisa. Vha amba phanḓa ha vhathu vha ri, 29“Nga hu vhidzwe Susana ṅwananyana wa Hilikia, mufumakadzi wa Joakimi.” 30Ndi hone Susana a tshi vhidziswa. A ḓa na vhabebi vhawe na vhana vhawe na mashaka awe oṱhe. 31Zwino Susana o vha a tshi vhonala e musadzi mutete vhukuma, wa lunako. 32O vha o khurumela lupila, hone vhanna avho vhavhi vha ri a khurumule lupila uri vha ḓiphine nga u vhona lunako lwawe. 33Vhoṱhe mashaka awe na vho mu vhonaho vho vha vha tshi khou tsengisa miṱodzi.
34Zwino vhahulwane avho vhavhili vha takuwa vha ima vhukati ha vhathu, vha vhea zwanḓa zwavho ṱhohoni ya Susana. 35Susana a liladza maṱo ḽiṱaḓulu a tshi tsengisa miṱodzi, ngauri o vha a tshi fulufhela Mudzimu nga mbilu yawe yoṱhe. 36Vhahulwane avho vha mu pomoka vha ri, “Ro ri musi ri tshi khou tshimbila ngadeni ri roṱhe musadzi uyu a dzhena e na vhalanda vhavhili vha tshisadzini, a hoṋa mahothi a ngade, a ṱuwisa vhalanda avho. 37Zwino ha ḓa muṱhannga muṅwe we a vha o dzumbiwa henefho, a dzhenisa Susana nḓuni. 38Riṋe ro vha ri khuḓani ya ngade; musi ri tshi vhona vhuṱudzi honoho, ra gidimela khavho. 39Ro vha vhona vho kuvhatedzana, hone ra si kone u fara munna uyo, ngauri o vha a tshi ri kunda nga maanḓa, a vula mahothi a shavha. 40Zwino riṋe ra fara musadzi uyu, ra mu vhudzisa uri munna uyo ndi nnyi, 41hone ene a hana u ri vhudza. Uho ndi hone vhuṱanzi hashu.” Gogo ḽa tenda zwine vha amba, ngauri vho vha vhe vhahulwane na vhahaṱuli vha vhathu, Susana vha mu haṱulela lufu.
Daniele a tshi lamukisa Susana
42Huno Susana a lila a tou ṱavha mukosi, a ri, “Yawee Mudzimu wa lini na lini, u ḓivha zwo dzumbamaho zwoṱhe, u vhona zwithu zwi sa athu itea. 43Iwe u a ḓivha uri vhanna avha vho mpomoka vha ṱanzilela mazwifhi. Zwino ndi fhano ndi pfi ndi fe, nangwe ndi songo ita na tshivhi na tshithihi tshe vha mpomoka ngatsho.”
44Muṋe washu a pfa tshililo tshawe. 45Huno zwenezwo Susana a tshi khou iswa u vhulahwa, Mudzimu a ritha muya mukhethwa wa muṱhannga muṅwe we a vha a tshi pfi Daniele, 46uyo a ṱavha mukosi a ri, “Nṋe a thi nga longi tshanḓa kha u shulula malofha a musadzi uyu!”
47Vhathu vhoṱhe vha rembuluwa vha mu vhudzisa vha ri, “Zwine na khou amba ndi mini?” 48Daniele a ima vhukati havho a ri, “Inwi Vhaisraele, ni matsilu mangafhani! Ni nga laṱa musadzi wa Muisraele ní songo ranga u sedzulusa mafhungo na wana vhuṱanzi vhu pfalaho naa? 49Humelani tsengoni; vhanna avha vho ṱanzilela mazwifhi vha tshi pomoka Susana.”
50Ndi hone vhathu vhoṱhe vha tshi mbo ḓi humela tsengoni. Huno vhahulwane vhoṱhe vha vhudza Daniele vha ri, “Iḓani ni dzule na riṋe ni ri vhudze, ngauri Mudzimu o ni ṋea mpho ya vhahulwane.” 51Daniele a fhindula a ri, “Fhandekanyani vhanna avha vhavhili vha vhe kule na kule uri ndi kone u vha sengisa.”
52Musi vho no fhandekanyiwa vha si tsheeho fhethu huthihi, Daniele a vhidza muṅwe wavho a mu vhudza a ri, “Vhone vho ḓi vha muvhi tsha kale na kale! Vhuvhi havho zwino ho dzumbuluwa. 53Vho vha vha tshi ḓi haṱula nga tshiṱalula, vha tshi laṱa vha si na mulandu, vha vhofholola vha re na mulandu, nangwe Muṋe washu o amba a ri, ‘U songo vhulaha muthu a si na mulandu kana muvhuya.’ 54Zwino, arali vhukuma vho mu vhona musadzi uyu, nga vha mmbudze: Vho vha vhona vho kuvhatedzana nga fhasi ha muri ufhio?” Munna uyo a fhindula a ri, “Ndo vha vhona fhasi ha muunga houḽa.” 55Daniele a fhindula a ri, “Ndi zwone, mazwifhi avho a ḓo vha ḽa ṱhoho. Muruṅwa wa Mudzimu o no ḓi wana khaṱhulo i bvaho kha Mudzimu, u ḓo ṱuwa a tshi vha tumukanya nga vhukati.”
56Daniele a dzhia munna uyo a mu vhetshela thungo, a ri vha ḓise uḽa muṅwe. Daniele a vhudza munna uyo a ri, “Vhone ṅwana wa Kanana a si wa Juda, vho fhurwa nga lunako, mbilu yavho yo xedzwa nga nyemulo. 57Izwo ndi zwe vha ḓi ita vhananyana vha Israele, vhone vha sokou tenda nga u ofha, hone ṅwananyana wa Juda asuyu we a si konḓelele vhuvhi haṋu. 58Zwino, nga vha mmbudze, vho vha fara vho kuvhatedzana fhasi ha muri ufhio?” Munna uyo a ri, “Vho vha vhe nga fhasi ha muoukhu mudala wo bvukaho.” 59Daniele a vhudza munna uyo a ri, “Ndi zwone, mazwifhi avho o vha ḽa ṱhoho. Muruṅwa wa Mudzimu o ni lindela o fara banga uri vhuvhili haṋu a ni tumule nga vhukati.”
60Gogo ḽoṱhe ḽa vhathu vha ṱavha mukosi vha tshi khou renda Mudzimu, Ene ane a tshidza vhane vha mu fulufhela. 61Vhathu vha mbo ḓi vutshela vhahulwane avho vhavhili, ngauri Daniele o vha wana mulandu nga maipfi avho. Vho tevhedza mulayo wa Mushe, vha vha rwa nga ṱhamu i no nga ya tshimbevha tshe vha itela Muisraele ngavho vha tshi ṱoḓa u mu vhulahisa, 62vha vha vhulaha vho tevhedza mulayo wa Mushe. Zwenezwo musi wonoyo ha vha ho tshidzwa muthu a si na mulandu.
63Hilikia na mufumakadzi wawe vha renda Mudzimu nge a tshidza ṅwananyana wavho Susana, na munna wawe Joakimi na mashaka awe oṱhe na vhone vha renda Mudzimu, nge Susana a wanala o ṱamba kha zwiito zwi shonisaho zwe a pomokwa.
64U bva musi wonoyo Daniele a vha na bvumo ḽihulu vhathuni.