Mabapi le Bibele

Ke mang yo a ngwadilego Bibele gape neng?

Dimilione tša Badumedi lefaseng ka bophara ba dumela gore Bibele ke Lentšu la Modimo gomme ba ineela go e bala ka mehla, go ithuta yona le go e tšea bjalo ka ditaetšo tša tlhahlo tša maphelo a bona.

Badumedi ka moka, kudu bafsa, ba a laletšwa go dira Bibele karolo e bohlokwa ya maphelo a bona ka go e bala le go ithuta yona ka mo go tseneletšego. Kgatišo ye e fa dingwalwa tša maleba le go kgahliša tše di šupetšago mmadi ka Mangwalong a Makgethwa nako le nako gore ka moka bao ba a balago mafelelong ba kgone go bolela ka tumelo ba re:

“Dikholofetšo tša gago ke di lotile ka pelong, gore ke se go fošetše.” (Pes. 119:11)

Ka ntle le kakaretšo ye kopana ya go hlaloša ka fao Bibele e bilego gona le ka fao e kgobokeditšwego ka gona, gape dingwalwa/metheriale wa tlaleletšo o fa ditsela tša go balega tša go e diriša tša Mangwalo a Makgethwa tšeo di kgethetšwego go bea babadi ba bafsa tseleng ya go loka.

Bibele ke puku ya go makatša ye e bilego gona bonnyane lebaka la mengwaga ye 1 200. E ngwadilwe ke bangwadi ba go fapafapana go tloga ka badiši go fihla go dikgoši le bona baporofeta ba go swana le Moshe, Daniele le Jesaya. Ba ba akaretša batho ba dirutegi go swana le Esra, dikgoši tša go swana le Dafida le Solomone le baapostola ba Jesu Kriste go swana le Petrose le Paulose. Ka lebaka la gore bangwadi ba bantši ba ngwadile go tšwa mahlakoreng le mabakeng a go fapafapana, mmadi o “kwa” Lentšu la Modimo go tšwa mahlakoreng a go fapafapana. Semaka sa Bibele ke gore dipuku tša go fapafapana ka moka di na le molaetša wa motheo wa go swana le kgopolo ya se Modimo e lego sona. Bibele ke puku ya go makatša gobane e bolela le batho ba meloko le ditšhaba ka moka go kgabaganya mengwaga ka moka.

Kgalekgale pele go thongwa go ngwala (± miliniamo wa bo 4 BC) histori ya batho ba Modimo e be e phatlalatšwa ka molomo go tšwa molokong o mongwe go ya go o mongwe ke banna, basadi, baetapele ba setšhaba le baanegi ba dikanegelo. Ge nako e ntše e sepela dikanegelo tše di ile tša ngwalwa fase godimo ga matlapa a letsopa, dikorolo tša matlalo a diphoofolo (bongwalelo bja letlalo) le dikorolo tša papirase. Go ngwala le go ngwalollwa ga dingwalwa go tšere mengwaga e mentši/mengwagakgolo bjalo ka ge dikorolo tša papirase di bodile ge nako e ntše e sepela. Gabotse, Baheberu ba be ba lebeletše go boloka dingwalwa tša bona mo ba ilego ba tsebja bjalo ka “Batho ba Puku”.

Dipuku tša Testamente ye Tala di bile gona lebakeng ka moka la mengwaga ye dikete goba go feta. Kgoboketšo ya dipuku, yeo e arotšwego ka magoro a mararo (Molao, Baporofeta le Dingwalwa), yeo e ngwadilwego mabakeng a mathata a bohlokwa historing ya setšhaba sa Bajuda. Mafelelong a Ngwagakgolo wa bo 1 AD dipuku tša Testamente ye Tala tša Baheberu di be di šetše di ngwadilwe. Phetolelo ya Segerika ya Testamente ye Tala ye e šomišitšwego ke kereke ya mathomo, e be e na le dipuku tša tlaleletšo (dipuku tša Apokhripale/Doiterokhanonikhale) tšeo e sego karolo ya Bibele ya Protestante, eupša di sa šomišwa ke Kereke ya Katoliki ya Roma. Go tloga lebakeng la Mpshafatšo, dikereke tša Protestante di be di šomiša dipuku tša Testamente ye Tala ya Seheberu fela.

Lentšu le Bibele le tšwa go lentšu la Segerika biblia goba “dipuku”, se se šupa gore Bibele ye o e swerego ka seatleng sa gago gabotse ke bokgobapuku bjo bonnyane bja go ba le kgoboketšo ya dipuku tše 66 – dipuku tše 39 ka go Testamente ye Tala le dipuku tše 27 ka go Testamente ye Mpsha.